“De wandelroute Venntrilogie moet een toonbeeld worden voor de streek. Zoals de Vennbahn zich toespitst op fietsers, willen we met de Venntrilogie een tegenhanger creëren voor wandelaars”, vertelt Jef Schuwer, Projectleider Venntrilogie.

“Fietsers houden van het fietsen op asfalt, wandelaars zijn er allergisch voor. Het heeft veel tijd en energie gekost om een mooie en kwaliteitsvolle route te ontwikkelen, waarbij we de variatie van de streek in de kijker zetten.”

Drie natuurlandschappen in één

“Om de wandelroute uit te stippelen, trokken we al wandelend en met de mountainbike op pad doorheen de streek. We hebben voor deze route gekozen omdat er drie heel verschillende natuurlandschappen in elkaar overvloeien. Deze vormen een mooi geheel, maar ze zijn ook elk afzonderlijk interessant.

Die drieledigheid komt ook in kunst en literatuur vaak terug omdat er een zekere dramaturgie in zit. Onze lokale artiest Boris Servais illustreerde het begeleidende wandelboek met prachtige zwartwit tekeningen,” vertelt Jef.

“Het eerste deel van de wandelroute loopt door het noorden van de Oostkantons, van het drielandenpunt bij Kelmis tot in Eupen. Daar wandel je door groene gebieden, voornamelijk weides. Het is een heel vrolijk en rustiek landschap. De hoogteverschillen zijn er niet zo groot en je ontdekt veel cultureel erfgoed.

In het tweede deel klauteren we omhoog naar het plateau van de Hoge Venen. Hier word je langs historische wandelpaden meegenomen voor een intense natuurbeleving. Je klimt naar boven, hoger dan de weides, en opeens waan je jezelf op de maan. We hebben de infrastructuur vernieuwd, waardoor de paden nu goed toegankelijk zijn voor wandelaars. Via de waterval van Bayehon bereik je uiteindelijk Malmedy, waar het derde deel van de route vertrekt.

Het laatste deel van de Venntrilogie loodst je door de vallei van de Warche naar Burcht Reinhardstein. Verderop lopen we langs het stuwmeer van Robertville om tot slot Bütgenbach te bereiken”, licht Jef toe. De wandelroute is in twee richtingen bewegwijzerd, dus men kan ook van Bütgenbach naar het Drielandenpunt wandelen.

Ambitie: Leading Quality Trail - Best of Europe

“We zijn gestart vanuit de idee om bestaande routes met elkaar te verbinden. In samenwerking met onze toeristische aanbieders ontwikkelden we reisaanbiedingen met bagagevervoer, lunchpakketten, overnachtingen. We willen het voor de wandelaar zo eenvoudig mogelijk maken, zodat ze zonder wandelkaart de route kunnen afleggen en maximaal van de ervaring kunnen genieten”.

“We hopen het label van Leading Quality Trail – Best of Europe te verkrijgen. De historische paden, waarlangs de route loopt, zijn onze troeven. De plaatselijke bewoners gebruikten deze paden vroeger om bijvoorbeeld naar de kerk te gaan. Dankzij het label worden de paden beschermd en kunnen ze behouden worden.” 

Een wandelroute van 109 kilometer die de streek verbindt.

“We hebben een fascinerende streek vol boeiende verhalen, maar met een ingewikkeld verleden. Tijdens mijn research voor de route, kwam ik veel interessante anekdotes tegen. Als je weet wie in de huizen of kastelen heeft gewoond, komt de geschiedenis van het gebouw waar je voor staat opeens tot leven. Dat groter verhaal wilden we vertellen. Want als je als toerist enkele dagen in de streek vertoeft, is het fijn iets bij te leren over de lokale bewoners.

Zo ontstond het idee om een boek te maken waarin de leukste en meest tragische verhalen uit de streek gecombineerd worden met alle praktische informatie over de wandelroutes”, licht Jef toe.

“Ik heb ervan genoten om de grenzeloosheid van onze streek in kaart te brengen samen met Boris Servais. De streek kent vele culturele en natuurlijke verschillen. De taalgrenzen en landschappen die je doorkruist tijdens de wandeling zijn daar een mooi voorbeeld van.

Als wandelaar ontbijt je in het Duits en ‘s avonds bestel je jouw bier in het Frans. Onze gloednieuwe wandelroute verbindt de streek, met al zijn culturele verschillen.”

Stadscentrum en regio rond Eupen

In het stadscentrum staan er veel gebouwen uit de 17de en 18de eeuw met een Barokstijl. Ook zijn er nog sporen te zien in patriciërshuizen van de lakennijverheid en textielindustrie. Verder kan je vanuit Eupen zo in het Hertogenwoud en het natuurreservaat Hoge Venen om te wandelen of te fietsen. Op gastronomisch gebied blinken tal van restaurants uit, en er worden ook een aantal heerlijke bieren gebrouwen in de streek.

Existentiële kunst

Boris Servais vertelt: “Ik ben illustrator en medeoprichter van Poste Aérienne, een collectief van Duitse en Belgische artiesten die hedendaagse kunstwerken creëren. Het element water is van groot belang in twee van mijn projecten. Bij mijn werk voor de Venntrilogie speelt in de wandelingen water een grote rol, want je volgt eigenlijk quasi voortdurend waterwegen. Ook in mijn laatste werken is water zeer aanwezig.

Mijn laatste tentoonstelling Fluid ontwierp ik na de overstroming in 2021. Mijn appartement, waar ik een deel van mijn werken bewaarde, liep toen onder water. De kleuren liepen over van de ene illustratie in de andere. Het vreemde was dat het water de werken niet had vernietigd maar er een extra dimensie aan gaf.

Ik zag een mogelijkheid om deze ‘verwoeste’ stukken tot nieuwe werken te maken. In plaats van de focus te leggen op het slachtoffer-zijn in deze situatie, keek ik naar deze traumatische ervaring als een vorm van transformatie.

De Oostkantons, een veilige haven

“Ik ben in Raeren en Eupen opgegroeid en ik vergelijk onze streek altijd met een haven. We komen constant in aanraking met andere culturen. Deze regio kende een mengeling van talen en ontwikkelde dat tot een eigen identiteit. Wij hebben een ideale combinatie gevonden om met alle invloeden van het verleden hier het goede leven te kunnen leiden”, legt hij met een glimlach uit. Ook vandaag biedt de streek veel mogelijkheden om er heerlijk te vertoeven.

“Je hebt zachte landschappen voor activiteiten als wandelen of fietsen. Maar de charmes van de rivieren Helle en Vesder, de aanwezige valleien, de geur van de regen in de herfst of bloemen die in bloei staan in de lente zijn ervaringen die je meegemaakt moet hebben.”

Venntrilogie, al tekenend de geschiedenis herontdekken

“Het officiële wandelboek van de Venntrilogie bevat talrijke verhalen van historische personages, die in de regio gewoond hebben of er er gereisd hebben. In die vertellingen heb ik een stuk geschiedenis van de Oostkantons ontdekt. De verbondenheid met de streek en mijn liefde voor detail hebben me gemotiveerd om ook ter plaatse te gaan kijken voor ik begon met iets te illustreren.”

“Mijn illustraties op de informatieborden bij de paadjes op de wandelroute geven de belangrijkste wetenswaardigheden weer. Dat kan informatie zijn over de stad of het dorp, of over een belangrijke historische burcht, of over een typisch element in de natuur. Mijn tekeningen in het wandelboek daarentegen belichten meer het verhaal achter die bezienswaardigheden. De focus ligt op de mensen die er woonden, voorbij kwamen of die er markante bouwwerken hebben gebouwd.

Maar ook verscheidene volksverhalen komen aan bod, bijvoorbeeld over de dwergen die in het dal van de Warche hebben gewoond.” “Ik heb al die verhalen geïllustreerd met zwartwit tekeningen in Chinese inkt. Zo heb ik geprobeerd om de zeer diverse verhalen visueel met elkaar te verbinden. Die verscheidenheid is ook kenmerkend voor de landschappen van de Oostkantons.”