Met de fiets over de grenshoppen: 10 jaar ‘slow travel’ op de Vennbahn

Begin en eindpunt

Je kan uiteraard in het noorden in Aken starten, of omgekeerd in het zuiden in Troisvierges. Geoefende snelle fietsers – al dan niet op een e-bike – kunnen het hele traject in een volle dag afleggen, voor rustige recreatiefietsers is een driedaagse ideaal. Mijn keuze voor vertrek in Bütgenbach laat me toe om naar het noorden langs de Hoge Venen tot in Monschau te fietsen, en in het zuiden het plateau tot in Sankt Vith te verkennen. Telkens 30 kilometer heen, en 30 kilometer terug naar mijn startplaats.

Bütgenbach - Monschau

De Seestrasse in Bütgenbach leidt me naar beneden: vanuit het dorp naar mijn vertrekpunt. Zoals bij elke tussenstop langs de baan krijg je hier een overzicht van de route en uitleg over het dorp. Dat alles in de typische geelblauwe kleuren van de Vennbahn. Het meer van Bütgenbach ligt nog enkele tientallen meters lager: ik fiets de eerste kilometers boven het glinsterende water. Tot in Weywertz is het opwarming, daar neem ik de splitsing naar het noorden.

Al snel bereik ik de buitenkant van de Hoge Venen. De Vennbahn geeft je kilometerslang zicht op het natuurgebied met zijn vennen, moerassen, grassen en vele vogels.

In Sourbrodt stop ik aan het oude station: hier kan ik de route nemen in de Hoge Venen naar Signal de Botrange en verder Baraque Michel, twee hoogtepunten van België. Maar de Vennbahn gaat verder noordelijker. Na het open vennengebied wordt het hier steeds meer een bosgebied.

Ongemerkt fiets ik Duitsland binnen: in Kalterherberg nodigt de oude treinwagon uit voor een stop. Hier kan je een drankje en een hapje bestellen, ondermeer ook lekkere wafels. Dan een laatste sprintje: vanop de Vennbahn rol ik naar beneden Monschau binnen. Terug onder de mensen en het toerisme van de oude lakenweversstad!

Van 1880 tot 2012

De oorspronkelijke spoorweg van de Vennbahn dateert uit de jaren 1880, toen de Oostkantons nog tot Duitsland behoorden.

Na de Eerste Wereldoorlog kwam het gebied in Belgische handen en kwam ook de spoorweg onder controle van België. De Vennbahn is Belgisch grondgebied, maar loopt wel door Duitse enclaves. Wanneer je het pad volgt passeer je meerdere malen een grensovergang, maar je merkt ze niet op.

De oude spoorweg zorgde voor economische bloei in de regio, en voor een goede verbinding tussen de industriegebieden van Aken en het noorden van Luxemburg.

Bütgenbach – Sankt Vith

Aan de splitsing van Weywertz neem ik ditmaal de zuidelijke route. De Vennbahn naar Sankt Vith leidt vooral langs weiden en velden en boswegen en schuurt langs de dorpen. In Faymonville passeer ik geen landsgrens maar de taalgrens: het dorp hoort bij Waimes, een van de twee Franstalige gemeenten in de Oostkantons.

Verder gaat het: doorheen het dorp Montenau, waar de Vennbahn ook doorheen de gronden van vleesbedrijf Montenauer snijdt. Via het Emmelstal fiets ik het charmante dorpje Born binnen. Tijd voor een sportdrankje! Terug op de fiets naar Zur Eidt: dat kondigt Sankt Vith aan. Een koffie met gebak, en ik vat de terugweg aan. Ik ken de weg intussen: dat betekent dubbel genieten!

Wandelen of fietsen

Hoewel de Vennbahn vooral fietsers kan bekoren met z’n fluisterasfalt en kleine hoogteverschillen, zie je ook veel wandelaars die genieten van de natuur, weg van het drukke verkeer. Je komt elkaar ook vaak opnieuw tegen op rustplekken, waardoor je een soort band voelt met elkaar. Fietsers en wandelaars begroeten elkaar hier vrolijk bij het passeren, of dat nu in het Nederlands, Duits of Frans is.

Onderweg zijn er picknickbanken en schuilplekken voorzien. Fantastisch zijn de oude wagons of seinhuizen die nu dienst doen als cafeetjes. Je krijgt meermaals de kans om met een (lokaal) biertje, frisdrank of ijsje op een terras uit te blazen. Perfect voor wie houdt van ‘slow travel’: langzaam genieten ver weg van verkeer en lawaai.

De Vennbahn praktisch

De route begint net buiten het stadscentrum van Aken. Treinverbindingen zijn erg gunstig. Na Aken volgen de regio van Raeren, het charmante stadje Monschau, de prachtige Hoge Venen, de regio van het meer van Bütgenbach, de stad Sankt Vith en de Ourvallei revue. Wie de route wil opsplitsen in meerdere dagen kan, langs of zeer nabij de Vennbahn, overnachtingsplekken vinden. De Vennbahn maakt deel uit van het Ravel-programma van het Waals Gewest. Ravel staat voor ‘autonoom netwerk voor langzaam verkeer’.

Je raakt makkelijk ook met het openbaar vervoer heen en terug. Dagelijks rijden er treinen tussen de vertrek- en eindpunten Aken en Troisvierges. Je kan ook met de auto aan een van de punten starten, en een taxi boeken om je terug te brengen tot aan je parkeerplaats. Maak het je nog gemakkelijker en boek een arrangement met overnachting, ontbijt, bagagevervoer, lunchpakket en (elektrische) fiets. Alles kan op aanvraag, en de verblijven hebben meestal een plek waar je je fiets veilig kan stallen voor de nacht. De website van de Vennbahn is heel duidelijk en makkelijk in gebruik. Neem een kijkje op www.vennbahn.eu en laat je verleiden tot een uitje naar de Oostkantons!

Het tienjarig bestaan van de Vennbahn

In 2013 opende een vernieuwend land overschrijdend project. De voormalige spoorlijn tussen Aken en Luxemburg werd omgetoverd tot een fietsverbinding die Duitsland, België en het Groothertogdom Luxemburg met elkaar verbindt. “Bij de opstart van het project was het plan om een verbinding te creëren tussen bestaande fietspaden in deze regio’s. Het fietspad loopt dwars door de Oostkantons, op dezelfde wegen waarlangs men vroeger met de trein kolen transporteerde. Dankzij de aanleg van de Vennbahn herleeft de geschiedenis van de streek”, vertelt Christoph.

Dit jaar viert de Vennbahn feest, het internationaal gerenommeerde fietspad bestaat tien jaar. “Het tienjarig bestaan van de Vennbahn mag gevierd worden, want het traject verbindt al tien jaar lang steden, culturen en talen met elkaar. Wie de volledige route aflegt, steekt maar liefst veertien keer de grens over, een van de elementen die deze route zo uniek maakt”

Langs groene heuvels en pittoreske dorpen

Fietsers ontdekken op hun tocht bosrijke landschappen en gezellige dorpen. “De Vennbahn loopt doorheen alle soorten landschapstypen. Buffels grazen onverstoord in groene weides, je ontdekt prachtige meren op de route en komt voorbij adembenemende landschappen”, vertelt Christoph enthousiast. “De route verbindt ook authentieke dorpen met elkaar. De combinatie van natuur, geschiedenis en cultuur spreekt een breed doelpubliek aan. Sinds de opening van de Vennbahn floreert het fietstoerisme in de streek.”

De keuze van Christoph

“Men stelt me vaak de vraag welk deel van de Vennbahn mijn persoonlijke favoriet is. Als ik dan toch een keuze moet maken ga ik resoluut voor het deel van de route dat Küchelscheid en Sourbrodt met elkaar verbindt. Alleen al op dit korte stuk is het landschap ontzettend gevarieerd. Je komt onder meer voorbij de rustig kabbelende Rur, maar ook weilanden en bosrijke gebieden wisselen zich in snel tempo met elkaar af. Daarnaast vind je er nog overblijfselen van de oude spoorwegen. Alles wat de Vennbahn zo uniek maakt ­ de landschappen, geschiedenis en de overgang van Duitstalig naar Franstalig gebied ­ ontdek je op dit korte deel van de route.