Ruim tweehonderd jaar geleden begon een interessant hoofdstuk in de Belgische geschiedenis. Na de Napoleontische oorlogen werd Europa tijdens het Congres van Wenen in 1815 gereorganiseerd. De zegevierende mogendheden konden het echter niet eens worden over een kleine strook land van 3,4 vierkante kilometer, gelegen tussen Nederland en de Pruisische Rijnprovincie. In het gebied van Kelmis waren er afzettingen van zinkerts, erg belangrijk voor de toen ontluikende industrie. Uiteindelijk tekenden beide partijen enkele rechte lijnen op de kaart en verklaarden een driehoek tot betwist gebied: het dorp Moresnet ging naar Nederland, het huidige Neu-Moresnet ging naar Pruisen, en de rest van het gebied (onder andere het huidige Kelmis) met zijn zinkmijn kreeg een neutrale status. De wetten van het voormalige Franse Rijk bleven van kracht. Meer dan honderd jaar lang, van 1816 tot 1919, was Neutraal Moresnet een curiosum in de Europese geschiedenis.
De belastingen waren laag en werden tientallen jaren niet verhoogd. Er waren talrijke distilleerderijen en een bloeiende handel in alcohol, die veel smokkel met zich meebracht, omdat de uitvoer naar Pruisen en Nederland/België belast werd. De grens van Neutraal Moresnet werd eerst gemarkeerd met houten grenspalen. Deze verweerden vrij snel en moesten daarom regelmatig vervangen worden. In 1869 en 1870 werden de houten grenspalen vervangen door 60 grensstenen. De stenen markeringen waren genummerd I-XXX langs de Belgische grens en XXXI-VX langs de Pruisische grens. Meer dan 50 van deze grensstenen zijn tot op heden bewaard gebleven en vormen een levende herinnering aan dit eens bijzondere en unieke gebied.
Als gevolg van het Verdrag van Versailles nam België in 1919 de soevereiniteit over dit gebied over. Neutraal Moresnet werd zo op 10 januari 1920 de gemeente Kelmis.
